Крисни линкови за република и календар

Римска република линкови:
http://www.ushistory.org/civ/6a.asp
http://www.princeton.edu/~achaney/tmve/wiki100k/docs/Roman_Republic.html

Римски календар линкови:
http://www.dalisteznaele.com.mk/index.php/astronomija/84-2008-09-07-22-33-05.html
http://static.astronomija.co.rs/kalendar/knjiga/kalendari/ranirimski.htm

Подготовка за првата писмена работа

Подготовка за првата писмена работа по Латински јазик

1.Акцентирај ги зборовите:

librum,albuēlis,effundo,urbānus,sentio,armōrum,cubo,pilus,mensis,gladius.   
                                                                                                                      ___/10

2.Именките стави ги во следниве падежи:

dat.pl agricola _____________

gen.sin.femina _____________

acc.sin.color _____________

nom.pl.canis _____________

acc.pl. mare _____________                                                                             ___/5

3.Поврзи ја именката со соодветна придавка:

urbs                          brevis

vinum                       longa

vita                            aeterna

ars                            rubrum                                                                        ___/4

4.Дополни ги падежните форми кои недостасуваат:

canis,-is                                                              gladius,-ii

N.canis N._______                                        N.gladius N.gladii

G.______ G.canium                                      G.______    G.______

D.cani D._______                                          D.gladio    D.______

Acc.canemAcc._______                                Acc._______ Acc.gladios

V._______V.canes                                         V._________ V.gladii

Abl.cane Abl.canibus                                 Abl.gladio Abl.gladiis               ___/10

5.Направи инфинитив од следниве глаголи:

amo,1 _______________________

sedeo,2 _______________________

ago,3 _______________________

dormio,4______________________                                                                    ___/4

6.Измени го глаголот во презент и во заповеден начин:

                                           dormio,4

         sin.             pl.                               заповеден начин:

1._________ 1.__________                      2.sin.______________

2._________ 2.__________                      2.pl. ______________

3._________ 3.__________                                                                                ___/8

7.Потцртај го подметот во речениците:

*Bonus discipulus magistro carus est.

*Fortuna vitam regit.

*Iulia historiam Romae antiquae amat.

*Gaius Iulius oppidum occupat.                                                                  ___/4

8.Одговори на прашањата:

*Во која група на јазици припаѓа латинскиот јазик?

_________________________________________________

*Кој Картагински водач уаспеал да стигне до портите на Рим?

_________________________________________________

*Кој го основал градот Рим?

_________________________________________________                                  ____/5

9.Преведи ги поговорките?

/

                                                                                                                ___/9

10.Преведи ги следниве реченици:

*Honores mutant mores.

______________________________________

*Bonum animum habe!

______________________________________

*Historia est lux veritatis.

______________________________________                                                  ___/10

Јавниот живот во стариот Рим

Јавниот(општествениот) живот во стариот Рим се одвивал на неколку места како: Форумот(Forum Romanum), објектите на државните институции како: Куријата(Curia), Регијата(Regia)  и храмовите.

Форум е латински израз за плоштад или уште како што го нарекувале старите римјани Forum Magnum или само Forum,бил место на кое се одвивал  политичкиот, правниот, стопанскиот, културниот и религиозниот живот на стариот Рим.  Тоа е централното место околу кое стариот Рим се развивал. На местото на Форумот имало мочуриште,некаде околу 6 век п.н.е. тоа мочуриште било исушено и почнало околното место да се населува, подоцна се изградиле два храма на едниот на старото божество Сатурн и другиот на Кастор(митолошка личност,еден од Диоскурите, братот на Полукс). Според легендата римскиот диктатор ветил дека ќе изгради храм на Диоскурите ако победат римјаните , подоцна Кастор и Полукс се појавиле во битката на езерото Регилиј(Lacus Regilius) и како што вели легендата римјаните победиле. Така бил и изграден храмот на Кастор како ветување поради победата. Овие митолошки ликови до Рим допреле преку грчкото влијание во јужна Италија, Magna Graeca.
Освен овие имало и многу други храмови и други државни згради. Од храмовите: храмот на Ромул, на Сатурн, на Венера и Рим , на Слогата(Concordia), на божицата Веста, на Антониј и Фаустина и многу други. Тука поминувал Светиот пат(Via Sacra), кој бил главната и најшироката улица во стариот Рим започнувал од ридот Капитол преку Форумот до најважните сакрални делови од него завршувал кај Колосеумот.

Тука биле биле изградени  Куријата(зградата на сенатот) и Рострата (римска говорница) и со тоа Форумот станува средиште на политичкиот живот во Рим. За време на Август бил поплочен со мермер и тогаш блеснува во својот полн сјај.За време на Царството сите владетели почнале да градат свои форуми.

                                                                Forum Romanum

Куријата уште наречена Курија Хостилија, била зградата каде што заседавал сенатот.Куријата се наоѓала на Форумот.Според преданието била изградена за време на кралот Тул Хостилиј, па затоа и била наречена Хостилија,  а тоа првобитно служела како храм. Во не подоцна заседавал сенатот. Во 44 година п.н.е. била возобновена од страна на Јулиј Каесар и била наречена Курија Јулија, биле додадени надворешните декорации а внатре имало седишта за 300 сенатори распоредени на три степени редови. Повторно била реконструирана за време на Диоклетијан.
Сенатот бил главно управувачко тело за време на Римската република,бидејќи ги контролирал јавните финансии и надворешната политика и расправал за внатерешните политички проблеми кои ги доставувал до советите.

                                                                      Куријата

Храмовите биле едни од најубавите и највпечатливите градби во антиката, преку нив се одсликувала римската грандиозност и репрезантативност во архитектурата. Самиот збор templum кој се пресликал во англискиот збор temple значел како што и самиот Витрувиј нагласува сакрално место а не зграда(градба). Самите сакрални ритуали се одвивале надвор од храмот, а жртвувањата се вршеле на надворешните жртвеници кои што обично ги граделе блиску до храмовите. Внатре во храмот стои, обично на средината на задниот дел од храмот статуа на божеството на кое бил посветен храмот што и го симболизира присуството на тоа божество. Античките народи сметале дека храмот е дом на божеството на кое што е посветен.
Наворешниот изглед римските храмови го наследиле од Етрурците, а преку нив, посредно од Хелените. Храмовите се карактеризирале со преден портик со столбови преку кој се влегува во внатрешноста на храмот, за разлика одХеленските храмови кадешто имаме столбови околу целиот храм и можело да се влегува од сете страни.
Римјаните верувале дека боговите се одговорни за севкупниот живот на земјата и во нивна чест граделе храмови.

                                    внатрешноста на Јупитеровиот храм

                                                                 Храмот на Јупитер

     

Храмот на Веста и храмот на Кастор

Линкови: 

http://archeoroma.beniculturali.it
http://en.wikipedia.org/wiki/Roman_Curia
http://www.roman-empire.net/tours/rome/curia.html
http://www.vroma.org/~forum/tvias.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Roman_temple

Слики -храмови

De Minotauro- За Минотаурот

     Minos,rex Cretae plures filios habebat,sed Minotaurus erat turpissimus et pessimus omnium.Minotaurus erat monstrum,corpore humano,capite tauri.Minos cupiebat occultare tale monstrum;ideo Daedalus,optimus Atheniensium artifex Labyrintum aedificat.Labyrintus erat aedificium maius ceteri,plurimis faucibus.Minois iussu Athenienses quotannis septem pueros et puellas in insulam Cretam mittebant.Minotaurus miseros necebat et devorabat.

Vocabula:

turpis,-e=грд,-а,-о

humanus,-a,-um=човечки,-ка,-ко

caput,-itis=глава

taurus,-i=бик

occulto,1= крие

talis,-e=таков,-ва,-во

ideo=затоа

artifex,-cis= архитект

aedifico,1=гради

ceteri,-ae,-a=останати

fauces,-ium=тесни патеки

iussus,-us=заповед

quotannis=секоја година

septem=седум

insula,-ae=остров

neco,1=убива

devoro,1=изедува

Римски патишта

   Во стариот Рим имало огромна потреба од патишта посебно во време на Републиката и Царството.Движењето на војската при освојувањата и трговските размени наметнале потреба да се изградат патишта таму каде што немало.Некои римски патишта постојат и денес Via Apia во Помпеи,Италија, други пак се пример за денешните меѓународни патишта како Via Axia во Македонија(Вардарскиот пат =паралелно со него е изградена магистралата E75).
Според Gnaeus Domitius Annius Ulpianus имало повеќе видови на патишта:

1. Viae publicae, consulares, praetoriae или militares( т.н.јавни патишта или воени)
2. Viae privatae, rusticae, glareae или agrariae(т.н. приватни)
3. Viae vicinales(  патишта кои поврзувале области,села,селски, или раскрсници)                                                                                                      

Римските патишта биле градени според определени норми нивната широчина варирала во зависност од намената на патот.Патиштата се граделе на следниот начин,погледни ја сликата: првин се подготвувало земјиштето,па се посипувало со крупни камења,потоа со ситни камења(шљунак) и потоа се ставал оној завршен слој од фино обработени мазни,големи камени плочи (калдрма).Иако денес римските патишта,по две илјади години изгледаат  многу нерамни,вдлабнати,сепак тогаш биле рамни,прецизно изработени да бидат отпорни на дожд,снег,лед.

    Покрај патиштата биле поставувани патокази:

                                     Патоказ поставен крај Via Egnatia  

Мапи и карти постоеле во тоа време во некои библиотеки,но тие не биле од јавен карактер(не биле достапни за јавноста) или едноставно тешко било да се копираат.Патниците се воделе по Itinerarium-от,кој што всушност претставува листа на градови и помали места и одалеченоста помеѓу нив.

Превозни сретства биле кочиите.Има повеќе видови на кочии,најпознати се карус и карпентум,кои се именувале по бројот на коњите кои ја влечеле кочијата:biga,triga,quadriga.
carrus :

 
 carpentum:         

Вежби од супин,активна перифрастична конјугација и апсолутен аблатив

28.1.2014

I Преведи ги примерите:

1. per dedecora patrimoniis amissis

2. per Sangam consilio cognito

3. sine tumultu praesidiis collocatis

4. abdicato magistratu

5. aduersis uulneribus

6. celeriter missis legatis per suos principes

7. amissâ animâ

8. amissis bonis

9. amisso patrimonio

10. annitente Crasso

II Пронајди го супинот и преведи ги изразите:

1. nam vēnī dē tumultū te admonitum, quem cum abīrēs linquistī.

2. pārentēs abībit inventum postrīdiē.

3. haec rēs est facilis cognitū

4. hōc est optimum factū

5. lēgātī ad Caesarem grātulātum convēnērunt

III Направи активна перифрастична конјугација од глаголот
redo,3,-didi,-ditum(враќам,предавам) во индикатив на перфектот активен.